Salsafamke
- Niveau
- Niveau 1
- Jaar uitgave
- 2008
- Uitgeverij
- Friese Pers Boekerij
- Plaats
- Ljouwert
- Aantal pagina's
- 143
- Genre
-
- jongereinboek
- Tags
-
- abortus
- dûnsje
- fakânsje
- seks
- Curaçao
- Taalniveau
- B1
- Lenen bij de bibliotheek
E-book fan de online Biblioteek (foar alle biblioteekleden)
Printe boek fan Biblioteek Fryslân (foar leden fan Biblioteek Fryslân)
Sprutsen boek fan Passend lêzen (foar ast dyslektysk bist)
Over de auteur
Hanneke de Jong (berne yn 1952) groeit op yn Sint Nyk. Se wol krekt as har heit ûnderwizer wurde. Dat slagget, se jout earst les yn it basisûnderwiis en nei in stúdzje Frysk yn it fuortset ûnderwiis. Letter wurket se op de pr-ôfdieling fan in skoallemienskip. Sûnt 2015 is se mei pinsjoen. Hanneke de Jong skriuwt fan jongs ôf oan al. Yn it begjin binne it foaral mearkes en no benammen berne- en jongereinboeken oer problemen dêr't jongeren mei te meitsjen krije. Fryske jongereinboeken fan har dy't ek yn it Nederlânsk ferskine, binne: De lêste brief, Sterke skouders en Salsafamke. Hanneke de Jong wint hiel wat prizen mei har jongereinboeken.
Inhoud
Freya fan 14 giet mei har âlden en broerke op fakânsje nei Curaçao. Dêr rint har âldste broer staazje. Se leart Guido kennen, in maat fan har broer. Hy leart har de salsa. As se mei him dûnset, wit Freya al gau dat se him ha wol, wat se der ek foar dwaan moat. Ien kear werom yn Nederlân blykt dat de fakânsje net sûnder gefolgen west hat. Mei wa kin se oer har problemen prate? Wat moat se dwaan?
Leesaanwijzingen
It is hiel maklik en libje dy yn yn de sfear fan in fakânsje op in tropysk eilân, dêr'tst stapelgek wurdst op ien dy't mei dy de salsa dûnset. Ast in famke bist om de leeftyd fan de haadpersoan yn it boek hinne sil it ferskriklike dilemma dêrnei wol werkenber wêze, ek al hast it sels net meimakke. It komt leeftiidsgenoaten wol oer. Om't it in probleem is dêr't allinne froulju streekrjocht mei te meitsjen hawwe, sille jonges wat mear muoite dwaan moatte en libje har yn yn wat in famke dêrby trochstean moat. It is ommers net allinne in famke dat der mei te krijen hat.
Om over na te denken
Hasto wolris te krijen hân mei problemen dêr'tst net sa mar in oplossing foar fine koest? Asto problemen hast, mei wa bepraatst dy dan? Soest soks earder dwaan mei freonen/freondinnen of mei in âlder en miskien wizer persoan? Soest it leaver mei ien beprate dy'tst goed kenst of in profesjonele bûtensteander? Ast swanger wiest wylst dat net woest, wat soesto dwaan? Wat foar oplossing soesto kieze?
Waardering
'It ferhaal wurdt net prekerich, krekt oarsom, de auteur lit sjen dat Freya de kar hat út ferskate mooglikheden. De emosjonele kant wurdt goed útljochte, dêrneist kriget de lêzer ûngemurken op in natuerlike wei in soad ynformaasje.'
Sjuery Simke Kloostermanpriis.
Opmerkingen
Salsafamke hat yn 2010 de Simke Kloostermanpriis wûn foar it bêste Fryske jeugdboek. It boek is der ek as harkboek. Salsafamke is oerset yn it Nederlânsk as Salsameisje. It boek is te keap by de skriuwster.
Leestips/meer weten
Webside Hanneke de Jong
Interview mei Hanneke de Jong troch Sietse de Vries, LC 4 april 2008
Ferslach fan de útrikking fan de Simke Kloostermanpriis 2010, LC 10 maaie 2010
Samengesteld door
Lieukje Leistra-ReidsmaAanbevolen
Opdrachten
Niveau 1 - Opdrachten
Boek | Jong, Hanneke de Salsafamke |
Nûmer | N1/1 |
Nivo | 1 |
Stúdzjelêst | 1 slu |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | ynhâld |
Learst | om in koarte omskriuwing te meitsjen fan de ynhâld |
Opdracht | It boek Salsafamke is opboud út twa ferhaallinen. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Boek | Jong, Hanneke de Salsafamke |
Nûmer | N1/2 |
Nivo | 1 |
Stúdzjelêst | 1 slu |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | opbou |
Learst | om de ferhaallinen yn it boek te werkennen en te beneamen |
Opdracht | 1. Watfoar twa ferhaallinen sitte yn it boek? Jou in koarte omskriuwing fan maksimaal tritich wurden fan it plak dêr't it ferhaal him ôfspilet en de belangrykste gebeurtenissen fan beide ferhaallinen. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Boek | Jong, Hanneke de Salsafamke |
Nûmer | N1/3 |
Nivo | 1 |
Stúdzjelêst | 1 slu |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | personaazje |
Learst | om dy yn te libjen yn in personaazje |
Opdracht | Freya wrakselet mei it probleem fan har net winske swangerskip en de fraach wat se dwaan moat om ta in oplossing te kommen. |
Bronnen | [1] Oer abortus en abortuskliniken. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Niveau 2 - Opdrachten
Boek | Jong, Hanneke de Salsafamke |
Nûmer | N2/1 |
Nivo | 2 |
Stúdzjelêst | 1 slu |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | titel |
Learst |
om te reflektearjen op de betsjutting fan de titel |
Opdracht |
De titel fan dit boek is Salsafamke. In oare titel hie
miskien wol better west. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Boek | Jong, Hanneke de Salsafamke | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Nûmer | N2/2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Nivo | 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Stúdzjelêst | 1 slu | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Wurkfoarm | yndividueel | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Fokus | personaazjes | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Learst | om te reflektearjen op de personaazjes | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Opdracht | Freya hat it dreech en fyn in fertrouwenspersoan yn har direkte omjouwing mei wa't se har problemen beprate kin.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Boek | Jong, Hanneke de Salsafamke |
Nûmer | N2/3 |
Nivo | 2 |
Stúdzjelêst | 1 slu |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | tematyk |
Learst | om dy yn te libjen yn de oerwegings en emoasjes fan de haadpersoan |
Opdracht | Freya kiest foar in abortus om oan har swangerskip in ein te meitsjen. Se hat ek oerwage en krij it berntsje al, om it sels grut te bringen of om it ôf te stean. By elke kar spylje op it stuit dat er nommen wurdt mar soms ek letter, in soad emoasjes. |
Bronnen | [1] Fideo foar jongeren oer twa famkes fan 16 jier dy't swanger west hawwe. De iene hat de poppe krigen, de oare hat in abortus ûndergien. Gean nei fideo om it programma op de website te besjen. >>> |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Docenteninformatie
Yntroduksje
Hanneke de Jong (berne yn 1952) groeide op yn Sint Nyk. Har heit wie dêr ûnderwizer. Sy waard dat ek, earst yn it basisûnderwiis en nei in stúdzje Frysk yn it fuortset ûnderwiis. Letter wurke se op de pr-ôfdieling fan in skoallemienskip. Sûnt 2015 is se mei pinsjoen. Se hat fan jongs ôf oan al skreaun, yn it begjin foaral mearkes. Se skriuwt no benammen berneboeken en jongereinboeken oer problemen dêr't jongeren mei te meitsjen krije. Fryske jongereinboeken fan har dy't ek yn it Nederlânsk ferskynd binne: De lêste brief, Sterke skouders en Salsafamke. Sterke skouders krige in plak op de IBBY-earelist en Salsafamke de Simke Kloostermanpriis. Hanneke de Jong wurket ek gear mei Dolf Verroen, tegearre ha se it boek Time out skreaun
Ynhâld
Freya fan 14 giet mei har âlden en broerke op fakânsje nei Curaçao. Dêr rint har âldste broer staazje. Se leart Guido kennen, in maat fan har broer. Hy leart har de salsa. As se mei him dûnset wit Freya al gau dat se him ha wol, wat se der ek foar dwaan moat. Ienkear werom yn Nederlân blykt dat de fakânsje net sûnder gefolgen west hat. Mei wa kin se oer har problemen prate? Wat moat se dwaan?
Swierte
Koarte haadstikken, in soad dialogen, koarte sinnen skreaun yn gongbere Fryske wurden, dat makket it boek maklik lêsber foar N1-lêzers. It skeakeljen tusken de haadstikken, dy't har ôfspylje yn it no yn Nederlân en it doe op Curaçao, is goed te dwaan, ek om't dat troch it tekentsje boppe de haadstikken goed markearre is. Troch de beskriuwing fan Curaçao en fan de rol fan it dûnsjen fan de salsa kinne lêzers har maklik ferpleatse yn it ferhaal fan de smoarferlyfde Freya, har gedachten en gefoelens. Werom yn Nederlân komme de gefolgen oan de oarder. N1-lêzers en seker ek N2-lêzers sille har ynlibje kinne yn de fragen dêr't Freya mei wrakselet, sa as: wa nimme je yn fertrouwen, hoe fertelle je wêr't je mei sitte, wat is de oplossing fan it probleem.
Diminsjes |
Yndikatoaren |
Taljochting | komplisearjende faktoaren |
Algemiene fereasken (om tekst begripe te kinnen) |
Reewilligens |
De lêzer moat ree wêze en ferpleats him yn it dilemma fan in famke fan 14 dat swanger is. Dat sil foar famkes makliker wêze as foar jonges. It blykt yn de praktyk dat jonges it ek wol wurdearje. |
Ynteresses |
Problemen dêr't jongeren fan no mei wrakselje. |
|
Algemiene kennis |
Algemiene kennis is net fereaske. |
|
Spesifike literêre en kulturele kennis |
Spesifike literêre en kulturele kennis is net nedich. |
|
Fertroud mei literêre styl |
Wurdgebrûk |
It gebrûk fan wurden yn gongber Frysk, sa't learlingen dy sels brûke, makket Salsafamke maklik lêsber. |
Sinskonstruksjes |
De sinnen binne ienfâldich en koart. |
|
Styl |
De koarte sinnen en haadstikken, de dialogen dy't in soad brûkt wurde en Frysk sa't de lêzers it sels brûke, meitsje dit boek geskikt foar jonge lêzers fan nivo N1 en heger. |
|
Fertroud mei literêre prosedees |
Aksje |
Aksje spilet him yn beide dielen ôf. Yn de haadstikken oer Curaçao is dy aksje luchtich as in (salsa)dûns, yn de haadstikken yn Nederlân is it swierder. Der binne prakkesaasjes oer in net winske swangerskip en hoe dat op te lossen. |
Gronology |
De twa ferhalen: de iene no yn Nederlân en de oare earder op Curaçao wurde beide gronologysk ferteld. Wol wurdt der hieltyd wiksele tusken beide, mar dat is goed oanjûn. |
|
Ferhaalline(n) |
It boek begjint mei in beskriuwing fan in salsadûns fan ien side. Dêrnei bestiet it út twa ferhaallinen: ien no yn Nederlân en ien doe op Curaçao. Tusken beide wurdt hieltyd skeakele. Foar N1-lêzers sil dat dúdlik wêze, krekt lyk as it ferbân tusken beide. |
|
Perspektyf |
It ferhaal wurdt ferteld út it personaal perspektyf út de haadpersoan Freya wei. |
|
Betsjutting |
Salsafamke is in orizjineel jongereinboek oer in wichtich ûnderwerp as abortus mar tagelyk net leadswier of prekerich. |
|
Fertroudheid mei literêre personaazjes |
Karakters |
Freya is de haadpersoan en har beppe is njonken har as har riedjouster de belangrykste persoan. Fierder it gesin dêr't Freya ta heart, har broer Roelof en syn maat Guido op Curaçao. |
Oantal karakters |
Der binne wol in soad karakters, mar mar inkelde dy't fan belang binne. |
|
Untjouwing fan de karakters |
Freya makket de grutste ûntjouwing troch. Fan in famke fan 14 dat alles dwaan wol om in jonge man oan har te binen oant it wrakseljen mei en ta in beslút kommen oer it al dan net ôfbrekken fan in swangerskip. |
|
Ferantwurding |
Webside fan de skriuwster |
|
Relevante boarnen foar dosinten |
Sietse de Vries, fraachpetear mei de skriuwster, LC 4 april 2008 |