Fries | niveau 5 | Stoarm oer Fryslân

Yn it boek steane sa út en troch plaatsjes. Dy plaatsjes ferwize nei belangrike, meastal algemiene saken yn it boek. Hjirûnder sjochst in pear fan dy plaatsjes. Jou by elts plaatsje oan: 1. Wat sjochst? 2. Wat hat dat mei it ferhaal te krijen?

Fynsto dat de plaatsjes in weardefolle tafoeging binne op it ferhaal? Lis dyn antwurd út yn minstens 150 wurden.

By it lêste haadstik is gjin ôfbylding. Wat soe foar dy in geskikte ôfbylding wêze by it slot fan dit boek? Tekenje, sykje op it ynternet of beskriuw dy ôfbylding en lis út wêrom't dy ôfbylding by it lêste haadstik past. Brûk op syn minst 150 wurden

De stavering fan Stoarm oer Fryslân is oars as it Frysk dat we tsjintwurdich brûke. De fraach is: hoe kin dat? Om dêr in goed antwurd op te jaan moatst earst mear witte oer it Frysk en feroaringen yn de taal. Yn dizze opdracht sikest dêr mear ynformaasje oer.

1. Stoarm oer Fryslân is yn 1944 skreaun. Dat kinst ûnder oare sjen oan de stavering. Watfoar wurden binne dy opfallen? Sykje yn elts gefal fiif wurden op.

2. Brûkst dy wurden tsjintwurdich noch? As dyn antwurd ‘ja’ is, hoe hearst se dan no te skriuwen? As dyn antwurd ‘nee’ is, hokker wurd is dêr foar yn it plak kaam? Meitsje in skema sa as hjirûnder.

3. Hoe kin it dat it wurd ferdwûn of feroare is? Besykje dat te ferklearjen. Nim yn dyn antwurd de ynfloed fan Nederlânske wurden mei.

4. Hokker wurden fan de ûndersteande sin (fan side 42) brûksto net mear? Understreekje dy wurden.

Dêr is yn ‘e earste opslach ditte: de mûnts dy’t hja ek wol mei syn namme oansprekke as Sebaldus, seit op ‘e middei fen de sechste ef saunde dei det er by hjarren is: “Kin ien fen jimme”- mar syn eagen sjugge Daem oan – “hjir ek pompier en inket for my bisette? In pinne kin ik sels wol meitsje.”

5. Set de wurden dy’tst ûnderstreke hast oer yn hjoeddeistich Frysk en brûk de stavering dy’t no gebrûklik is.

6. Binne der wurden út boppesteande sin dy’tst net sa skriuwst, mar wol sa seist? Betinkt hoe’t dat kin.

7. Wannear is der in algemiene stavering foar it Frysk kaam? Sykje ris op de side fan de Fryske Akademy om it antwurd op dy fraach te finen.

8. Kinsto de sin fan side 42 oersette nei hjoeddeistich Frysk?

9. Wat fynst derfan dat taal feroaret? Lis dyn antwurd út yn 25 wurden.

10. Tinkst dat it Frysk doe better wie as no? Wêrom wol/net? Beskriuw dyn antwurd yn minstens 150 wurden.

Lês as tarieding yn Basisboek Literatuur wat in Histoaryske roman is (side 39).

Stoarm oer Fryslân is skreaun tusken 1939 oant 1944. Dat is neffens de teory út Basisboek Literatuur nei de neoromantyk. Kinst dy ôffreegje oft it boek yn in histoarisearjende setting skreaun is of neffens hurde skiedkundige feiten. Yn dizze opdracht sykje we dat út.

1. It is earst handich te witten te kommen wat it ferskil is. Sykje út wat it ynhâldt as in boek ‘yn in histoarysearjende setting’ skreaun is. It antwurd op dizze fraach kinst yn it Basisboek Literatuur fine. Skriuw dat op en jou twa foarbylden fan oare boeken of ferhalen dêr’t dat ek it gefal by is.

2. Sykje no út wat skriuwen nei hurde skiedkundige feiten is. Jou oan wat it ferskil is tusken skriuwen nei hurde skiedkundige feiten is en skriuwen yn in histoarisearjende setting.

3. Stoarm oer Fryslân spilet yn de fjirtjinde iuw yn de omjouwing fan Ferwert. De nammen Cammingha, Feitsma en Gerbranda wurde op side 1 neamd. Fan wa binne dat de nammen?

4. Wat is harren rol yn dit boek?

5. Der wurdt in soad sprutsen oer muontsen en kleasters yn Fryslân yn dit boek. Ek yn Ferwert is in Kleasterdyk en it âldereinhûs hyt Foswert, neamd nei in kleaster. Ferklearje wêrom't dy ferwizingen yn Ferwert der binne oan de hân fan de ynformaasje fan finster 6 Fryslân as kleasterlân fan de webside 11en30.nu.

6. Jou nei oanlieding fan dyn antwurden op de fragen hjirboppe antwurd op de fraach oft dit boek yn in histoarisearjende setting skreaun is of nei hurde skiedkundige feiten? Ferklearje dyn antwurd yn elts gefal yn 200 wurden.

11en30.nu

Besjoch it filmke oer de Fryske frijheid en jou antwurd op ûndersteande fragen.

1. Wannear spilet it ferhaal út dit boek?

2. Yn it boek wurde ek stinzen en haadlingen neamd. Wat binnen dat neffens it boek en it filmke?

3. Yn hokker lânsgemeente spilet dit boek?

4. Werkenst it bûn fan de Opstalsbeam ek yn it ferhaal? As dat sa is wêr dan? Notearje de bledside. Ast dat bûn net yn in ferhaal werkenst, hoe kin dat dan?

5. Der wurdt yn it boek oer de Slach by Warns sprutsen. Wat wie dat? Kinst hjir ynformaasje fine: Slag bij Warns - Symbool Friese vrijheidsstrijd | Historiek

6. It filmke einiget der mei dat de Friezen ‘Fries en frij bliuwe’. Wat werkenst dêrfan yn Daem? Jou antwurd yn op syn minst 150 wurden.

Op de webside sirkwy.frl stiet oer In Stoarm oer Fryslân dat it boek kompositoarysk goed yn inoar sit, mar dat it beswier is dat ‘de tastannen tefolle út it perspektyf fan de njoggentjinde iuw’ nei foaren brocht waard. Hasto in idee wat mei dat beswier bedoeld wurdt?

Om dêr in goed antwurd op te jaan, moatst earst mear witte oer de posysje fan it Frysk. Yn dizze opdracht sikest dêr mear ynformaasje oer.

1. Lês it finster 1900-1945 Mei-inoar ien of ferdield oer pylders? fan de webside Salang’t de beam bloeit fan it kopke ‘ienheid op de proef steld’ ôf.

2. Stoarm oer Fryslân is yn 1944 skreaun. Dat wie dus yn de Twadde Wrâldoarloch. Skriuwers moasten nei jannewaris 1942 kieze wat se mei harren boek dwaan soenen: wachtsje mei útjaan oant de ein fan de oarloch, yllegaal útjaan of útjaan mei tastimming fan de ‘Nederlandsche Kultuurkamer’. Betink hoe’t dizze roman útjûn is. Dat kinst dwaan troch ynformaasje oer de útjouwerij op te sykjen.

3. Wêrom tinksto dat dit boek op boppesteande wize útjûn is? Ferklearje dyn antwurd mei yn elts gefal 150 wurden.

4. Lês it finster 1945-1975 Blik op Europa fan de webside fan Salang’t de beam bloeit. Skriuw fiif dingen op dy’t dy opfalle.

5. Kinst de ynfloed fan dizze fiif ‘dingen’ ek weromfine yn it ferhaal?

6. Besjoch no nochris de ynlieding fan dizze opdracht: Op de webside sirkwy.frl stiet oer In Stoarm oer Fryslân dat it boek kompositoarysk goed yn mekoar sit, mar dat it beswier is dat ‘de tastannen tefolle út it perspektyf fan de njoggentjinde ieu’ nei foaren brocht waard. Hasto in idee wat mei dit beswier bedoeld wurdt?

Wat is dyn miening dêr no oer, neidatst de teory lêzen hast? Beskriuw dyn antwurd mei yn elts gefal 250 wurden.

Salang't de beam bloeit 1
Salang't de boem bloeit 2

Lês as tarieding yn Basisboek Literatuur wat in ‘Historische roman’ is (side 39).

1. Stoarm oer Fryslân is skreaun fan 1939 oant 1944. Dat is neffens de teory út it Basisboek Literatuur nei de neoromantyk. Wat binne skaaimerken fan de neoromantyk? Skriuw trije op.

2. Skriuw ek trije skaaimerken op fan de tiid nei de neoromantyk.

3. Hat dit boek mear skaaimerken fan de neoromantyk of fan de perioade nei de neoromantyk?

4. Ferklearje dyn antwurd fan de fraach hjirboppe.

5. Yn Stoarm oer Fryslân komme de Likedielers foar. Wat binne dat neffens de tekst?

6. Wêr komme de Likedielers wei neffens it boek? Wat is harren taflecht?

7. De namme Likedielers betsjut ‘gelyk oandiel’. Kinst dy namme ferklearje?

8. Lês de ynformaasje fan Wikipedia oer ‘Victualiënbroeders’ en fergelykje dat mei dyn antwurd op fraach trije en fjouwer. Komme dyn antwurden oerien mei dy ynformaasje?

9. Besjoch fraach fiif nochris en sjoch oftst it noch iens bist mei dyn antwurd nei it lêzen fan dy ynformaasje. Pas dyn antwurd oan as dat nedich is en skriuw dyn oanpassingen op.

10. Yn de 19^e iuw wurde yn de histoaryske roman trije subsjenres neamd: de histoaryske avontoereroman, de histoaryske ideeëroman en de psychologyske histoaryske roman. Kinst Stoarm oer Fryslân ek oan ien fan dizze subsjenres keppelje? Lis dyn antwurd út mei yn elts gefal 200 wurden.

Victualiënbroeders - Wikipedia

Basisboek literatuur