Wolken fan wol
- Niveau
- Niveau 3
- Jaar uitgave
- 2000
- Uitgeverij
- Bornmeer
- Plaats
- Ljouwert
- Aantal pagina's
- 126
- Genre
-
- ramtfertelling
- Tags
-
- humor
- mytology
- Taalniveau
- B1
- Lenen bij de bibliotheek
Sprutsen boek fan Passend lêzen (foar ast dyslektysk bist)
Over de auteur
Lida Dijkstra (1961) groeide op yn in lyts doarp yn Fryslân. Se studearre oan de Reinwardt Academie yn Leien, hbû foar museummeiwurkers, keunstskiednis en argeology. Se wurke by de Stichting Monument van de Maand yn Ljouwert en wie konservator yn it Museum Joure.
Nei de berte fan har dochter naam se it beslút om har te setten ta kreatyf skriuwen. Yn 1994 ferskynde har earste berneboek en no is skriuwen har berop. Lida Dykstra skriuwt yn it Frysk en it Nederlânsk en set har eigen boeken oer fan de iene nei de oare taal. Neist printeboeken en boeken foar begjinnende lêzers skriuwt se ek foar âldere jeugd en folwoeksenen. By dy boeken lit se har graach ynspirearje troch (keunst)skiednis, har earder fakgebiet. Har boeken hawwe in soad fantasij en humor. Lida Dykstra hat gâns prizen krigen foar har wurk, dêrby twa kear de Simke Kloostermanpriis, de wichtichste Fryske priis foar jeugd- en berneboeken.
Inhoud
Ut de Metamorphosen fan de Romeinske skriuwer Ovidius (43f. Kr. - 17 n. Kr.) hat Lida Dykstra yn Wolken fan wol seis myten bewurke. Ut de striid tusken goaden en minsken blykt wol dat der net folle ferskil yn karakter is en de goaden neat better binne as minsken. Se binne krekt like jaloersk, dom, erchtinkend, opljeppend en tinke dat se hiel wat binne en kinne. Ferskil is dat de goaden it de minsken hiel dreech meitsje kinne yn har libben. In feroaring yn in bist is samar klear. Dat de measten net bliid binne mei sa'n 'feroaring fan stal' (metamorfoaze) lit him riede. It hoe, wat, wêrom beskriuwt Lida Dykstra yn har eigen wurden, fol humor, mei ûnferwachte kearen en nije sydpaden.
Leesaanwijzingen
De skierroek Cornix fertelt de ferhalen wylst se op it skouder fan in hardersjonge wachtet foar de timpel fan Apollo. Dy stikken tekst binne troch it hiele boek hinne yn proaza en hawwe in gewoane blêdspegel. De metamorfoazen binne yn fersfoarm. Yn it begjin is it wennen om't de sinnen oer ferskillende rigels trochrinne. Dat went gau genôch, krekt as de dichterlike wurden. Achter yn it boek wurde (Grykske) goaden, persoanen en saken yn registers útlein.
Om over na te denken
Hasto ek ien (of miskien mear) karaktereigenskippen dy't dy wol ris dwers sitte of problemen mei oaren feroarsaakje? Watfoar eigenskippen binne dat? Mei watfoar persoanen liede se ta konflikten? Mei wa soarget it foar problemen? Hast itselde ek wolris troch it karakter fan oaren? Soest harren soms wol wat dwaan wolle, en wat dan?
Waardering
'Ast Wolken fan wol lêst, fynst de earste siden miskien saai, oant dat de fûgel ferhalen fertellen giet, dan ferdwynst hielendal yn in oare wrâld mei goaden en sjochst alles foar dyn eagen gebeuren.'
Ron, learling
'Wolken fan wol is spannend en grappich skreaun en geskikt foar alle leeftiden.'
Dosint
'Door de vorm, de taal en de verhalen zelf is dit een boek geworden met mythologische verhalen die de moderne jeugd zeker zullen aanspreken.'
Jelle van der Meulen, Friese literatuursite
'De âlde Romeinske dichter soe grif gnyske hawwe om dizze pleagerige, geastige metamorfoaze fan syn ferneamd wurk'.
Jabik Veenbaas, Ljouwerter Krante
Opmerkingen
Wolken fan wol is te krijen as harkboek. It is oerset yn it Nederlânsk ûnder de titel Wachten op Apollo. Wolken fan wol waard bekroand mei de Welpeprint yn 2001 en krige in fermelding op de IBBY honourlist yn 2002.
Leestips/meer weten
- Webside fan de skriuwster
- Lida Dykstra op tresoar.nl
Samengesteld door
Lieukje Leistra-ReidsmaAanbevolen
Opdrachten
Niveau 2 - Opdrachten
Boek | Dykstra, Lida Wolken fan wol |
Nûmer | N2/1 |
Nivo | 2 |
Stúdzjelêst | 1 slû |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | titel |
Learst | om nei te tinken oer de titel |
Opdracht | In titel fan in boek ferwiist nei de ynhâld fan it boek. Eins is it in hiele koarte gearfetting. De titel moat nijsgjirrich wêze en de oandacht fêstigje op it boek. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Boek | Dykstra, Lida Wolken fan wol |
Nûmer | N2/2 |
Nivo | 2 |
Stúdzjelêst | 1 slû |
Wurkfoarm | yndividueel (kin ek yn twatal) |
Fokus | omslach en yllustraasjes |
Learst | om nei te tinken oer de funksje fan omslach en yllustraasjes |
Opdracht |
Hjirboppe sjochst it omslach fan Wolken fan wol en dat fan de Nederlânske oersetting Wachten op Apollo. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Niveau 3 - Opdrachten
Boek | Dykstra, Lida Wolken fan wol |
Nûmer | N3/1 |
Nivo | 3 |
Stúdzjelêst | 1 slû |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | motto |
Learst | om nei te tinken oer de tematyk fan de ferhalen |
Opdracht | Lida Dykstra hat twa rigels út de song 'One of Us' fan Joan Osborne brûkt op de side foarôfgeand oan it ferhaal. One of us by Joan Osborne |
Bronnen | Wurdboek fan Fryske Taal op ynternet: www.taalweb.frl |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Boek | Dykstra, Lida Wolken fan wol |
Nûmer | N3/2 |
Nivo | 3 |
Stúdzjelêst | 2 slû |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | ynhâld |
Learst | om nei te tinken oer de ynhâld |
Opdracht | Lês it ferhaal oer de metamorfoaze fan Cornix (siden 10 o/m14) en fan Arachne (siden 108 o/m 110). 1. Hjoeddei ûndergean minsken ek wol in metamorfoaze of in make-over. Wat is faak de reden foar sa'n metamorfoaze en wat hâldt dy dan yn? 2. Wat is de oarsaak en wa is ferantwurdlik foar de metamorfoaze fan Cornix en fan dy fan Arachne? 3. Wat is Cornix earst en wêr feroaret sy yn? 4. Wat is Arachne earst en wêr feroaret sy yn? 5. Lês nochris goed hoe't de metamorfoaze by beiden giet. Beskriuw no sels in metamorfoaze fan dysels (of fan in oar) yn in bist. Lis út wêrom'tst krekt keazen hast foar dat bist. 6. Cornix wit, oan 'e ein fan it boek, net wat se mei it boadskip fan de Pythia oanmoat. Stel dat se dat wol witten hie en dat it makke hie dat se har eigen gedaante weromkrige. Beskriuw hoe't dy metamorfoaze werom nei har eigen stal om en ta gean soe, neffens dy. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Niveau 4 - Opdrachten
Boek | Dykstra, Lida Wolken fan wol |
Nûmer | N4/1 |
Nivo | 4 |
Stúdzjelêst | 1 slû |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | wize fan fertellen |
Learst | om ynsjoch te krijen yn it literêre begryp ramtfertelling |
Opdracht | Yn Wolken fan wol komme mear ferhalen foar: it sintrale ferhaal yn proaza troch it hiele boek hinne en de ferhalen oer û.o. metamorfoazen dy't troch de skierroek Cornix út dat ferhaal wei ferteld wurde.
|
Bronnen | Wikipedia, raamvertelling |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Boek | Dykstra, Lida Wolken fan wol |
Nûmer | N4/2 |
Nivo | 4 |
Stúdzjelêst | 2 slû |
Wurkfoarm | yndividueel |
Fokus | bewurking |
Learst | om nei te tinken oer de bewurking fan in ferhaal |
Opdracht | Yn 2010 ferskynde Feroarings fan stal, Klaas Bruinsma syn Fryske oersetting fan de Metamorphosen fan Ovidius. It is in prachtich útfierd boek fan de hân fan foarmjouwer Gert Jan Slagter, útjûn by Steven Sterk. Feroarings fan stal hat 15 haadstikken, dy't elk ek as 'boek' oantsjut wurde. Elk 'boek' hat sa'n 800 dichtrigels. Foar dizze opdracht moatst Feroarings fan stal liene yn de biblioteek, by jim op skoalle of by Tresoar yn Ljouwert (sjoch boarne) - dat hat as foardiel datst it hiele boek besjen kinst. |
Bronnen | Ovidius, Feroarings fan stal, oersetting Klaas Bruinsma, Bornmeer, Ljouwert 2010, katalogus Tresoar. |
Makke troch | Lieukje Leistra-Reidsma |
Docenteninformatie
Yntroduksje
Lida Dijkstra (1961) groeit op yn in lyts doarp yn Fryslân. Op har achttjinde ferhuzet se nei Leien. Dêr studearret se oan de Reinwardt Academie, hbû foar museummeiwurkers, keunstskiednis en argeology. Yn 1986 komt se werom nei Fryslân dêr't se projektmeiwurkster by de Stichting Monument van de Maand wurdt en dêrnei konservator yn it Museum Joure.
Nei de berte fan har dochter nimt se it beslút om har te setten ta kreatyf skriuwen. Yn 1994 ferskynt har earste berneboek. No is skriuwen har berop. Lida skriuwt yn it Frysk en it Nederlânsk en set har eigen boeken oer fan de iene nei de oare taal. Neist printeboeken en boeken foar begjinnende lêzers skriuwt se ek foar âldere jeugd en folwoeksenen. By dy boeken lit se har graach ynspirearje troch (keunst)skiednis, har earder fakgebiet. Har boeken hawwe in soad fantasij en humor. Lida hat mear as ien priis krigen foar har wurk, sa as in Vlag en Wimpel, de Welpeprint en twa kear achter elkoar de Simke Kloostermanpriis. Twa fan har boeken komme foar op de IBBY honourlist.
Ynhâld
Yn dit boek fertelt Lida Dykstra op humoristyske en orizjinele wize seis klassike mytologyske ferhalen nei. It is orakeldei yn Delphi. In lange rigel minsken stiet te wachtsjen foar de Apollotimpel om de god ried te freegjen of tank te sizzen. Cornix, in deawurge skierroek (dy't eins in betsjoende prinsesse is) lânet op de holle fan in hardersjonge. Om't se hiel lang wachtsje moatte oant se oan bar binne, begjint Cornix ferhalen te fertellen oan de jonge. Yn dy ferhalen witte de minsken kear op kear de lilkens fan de goaden oer har ôf te roppen. Se wurde op allerhanne wizen omtovere yn bisten of sels planten. Mar de goaden ha likegoed sa har problemen....
Swierte
Wolken fan wol is basearre op de Metamorphosen fan de Romeinske skriuwer Ovidius ( 43 f. Kr. - 17 n. Kr.). Lida Dykstra hat dêr seis myten út bewurke. It is lykwols net in letterlik neifertellen fan Ovidius syn wurk, mar in folslein nij boek en net dreech te lêzen. Wolken fan wol sit fol humor, ûnferwachte kearen en nije sydpaden. It boek is yn tagonklik Frysk. Dregere histoaryske en dichterlike wurden meitsje it net swier foar N2, N3 en N4 lêzers. Grykske persoansnammen en ûngebrûlike termen wurde yn in register achter yn it boek útlein.
Diminsjes |
Yndikatoaren |
Taljochting | komplisearjende faktoaren |
Algemiene fereasken (om tekst begripe te kinnen) |
Reewilligens |
De lêzer moat ree wêze en ferpleats him yn it tinken fan de klassike âldheid, mei syn (heal)goaden, har hâlden en dragen en dat fan de gewoane minsken. |
Ynteresses |
Ynteresse yn goadewrâld en yn dy fan de minsken yn de âldheid en hoe't sy libje en elkoar beynfloedzje, is in pree. |
|
Algemiene kennis |
Kennis fan de klassike âldheid is net perfoarst nedich. De ferhalen yn Wolken fan wol litte har ek sûnder dy kennis goed lêze. |
|
Spesifike literêre en kulturele kennis |
Spesifike literêre en kulturele kennis is net nedich. |
|
Fertroud mei literêre styl |
Wurdgebrûk |
It wurdgebrûk is net dreech, útsein wurden dy't te krijen hawwe mei Grykske nammen fan persoanen en foar saken, mar dy wurde yn in register útlein. It poëtysk taalgebrûk is gjin behindering foar lêzers. De mear betûftere sille mear niget ha oan de sels betochte wurden. It wêrom fan it brûken fan bepaalde wurden troch Lida Dykstra sille N3- en seker N4-lêzers begripe. Oars is it gjin behindering foar it lêzen en begripen fan de ferhalen. |
Sinskonstruksjes |
De sinnen yn de proazastikken binne ienfâldich sûnder al te lange bysinnen. Yn de oare dielen kin it trochrinnen fan sinnen op mear rigels yn it begjin foar N2-lêzers wat lestich wêze. |
|
Styl |
De styl lit jin soms noch tinke oan de Metamorphosen fan Ovidius sa't dy oerset binne troch M. d'Hane-Scheltema. Foar de N2-lêzers sille dat de dreechste stikken wêze. Folle faker is de styl fan Wolken fan wol lykwols humoristysk, koart om 'e hoeke, fol ûnferwachte kearen en noflik om te lêzen. |
|
Fertroud mei literêre prosedees |
Aksje |
Yn de ferhalen fan Wolken fan wol sit in soad aksje dy't ûntstiet troch de ynteraksje fan goaden en minsken of fan goaden ûnder inoar. Sy sette elkoar de foet op ferskillende wizen dwers. Aksje út jaloerskens, dommens en erchtinken ropt allerhanne reaksje op. Wat foar reaksje it is, is hiel ferskillend, mar fansels wol passend by de tiid en de goadewrâld. |
Gronology |
It ramtferhaal oer wat der bart by it wachtsjen foar de timpel fan Delphi is gronologysk. Cornix, de skierroek, fertelt seis ferhalen oer metamorfoazen. Dy fan harsels is dêr ien fan. De ferhalen op harsels binne ek wer gronologysk opboud. |
|
Ferhaalline(n) |
Der binne ferskillende ferhaallinen. It ramtferhaal yn proaza en mei in gewoane blêdspegel giet oer wat der bart wylst de skierroek Cornix op it skouder fan in hardersjonge sit. It ferhaal oer Arachne foarmet wer it ramt foar de fjouwer ferhalen dy't ferteld wurde (en útbylde yn de kleden) yn de striid tusken Arachne en de goadinne Minerva. It is in ramtfertelling yn in ramtfertelling. Dat is miskien yn it begjin dreech foar N2-lêzers mar wurdt wol dúdlik, ek troch de ikoantsjes by it begjin fan de ferhalen. |
|
Perspektyf |
It ferhaal wurdt ferteld fan út it perspektyf wei fan de alwittende ferteller. |
|
Betsjutting |
Lida Dykstra jout oan dat Wolken fan wol bestimd is foar lêzers fan 9 jier ôf. It is net allinne foar bern mar ek foar folwoeksenen. It pleatsen fan de klassike ferhalen sil foar al dy lêzers dy't net folle kennis fan de Grykske mytology hawwe dreech wêze. It brûken fan in neislachwurk kin dêr handich yn wêze. De Fryske ferzje en de Nederlânske Wachten op Apollo (2001) meitsje de ferhalen fan Ovidius tagonklik foar in grut publyk. |
|
Fertroudheid mei literêre personaazjes |
Karakters |
Yn alle ferhalen spylje ferskillende karakters. Ien hat dêr meast de haadrol yn. Cornix yn it kearnferhaal, Arachne yn har ferhaal. Yn alle ferhalen spylje meardere karakters in (haad)rol. |
Oantal karakters |
It oantal karakters dat der ta docht is yn elk op him sels steand ferhaal beheind. It draait meast om twa, dy't mei elkoar yn konflikt komme. It oantal karakters yn in ferhaal leveret gjin problemen. |
|
Untjouwing fan de karakters |
It karakter fan de haadpersoan of -persoanen hat de grutste ûntjouwing. Troch harren aard en hanneljen komme se yn konflikt mei in god of goadinne. Meast wurde se foar it útdaagjen fan de goaden straft mei in metamorfoaze. |
|
Ferantwurding |
Website Lida Dykstra |
|
Relevante boarnen foar dosinten |
* Jelle van der Meulen op syn Friese literatuursite. |