Docenten Nederlands 15-18

Introductie

Stefan Brijs is geboren op 29 december 1969 in Genk (Belgisch-Limburg). In 1990 studeert hij af en gaat werken als docent aan zijn vroegere middelbare school. Sinds 1999 schrijft Stefan Brijs voltijds.
Hij debuteert met De verwording, een magisch-realistische roman. In 2000 verschijnt Arend, een roman over een misvormde jongen, die op zoek is naar zichzelf, naar begrip en naar liefde en ervan droomt om ooit te kunnen vliegen. Het boek wordt zowel in Vlaanderen als Nederland goed ontvangen.
In oktober 2005 verschijnt De engelenmaker, waarvan de vertaalrechten aan meer dan tien landen zijn verkocht. Het boek wordt bekroond met de Gouden Uil Prijs van de Lezer 2006, de Vijfjaarlijkse Prijs voor Proza van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 2006 en door de leesclubs van Vlaanderen en Nederland met de Boek-delenprijs 2007. Ook wordt het genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2006 en de AKO Literatuurprijs 2006. In 2010 krijgt de Franse vertaling Le faiseur d'anges de Prix des Lecteurs Cognac, een jaar later wint het boek de Euregio-Schüler-Literaturpreis, toegekend door scholieren uit België, Nederland en Duitsland.
Post voor mevrouw Bromley wordt gepubliceerd in het najaar van 2011, en wordt in 2012 genomineerd voor de Libris Literatuurprijs, de AKO Literatuurprijs en de Dioraphte Jongerenliteratuurprijs. Het recentere werk van Brijs (Twee levens, Maan en zon) maakt wat minder indruk.

Inhoud

Let op: deze tekst bevat details over verloop en afloop van het verhaal.
Martin Bromley, zeventien jaar oud, en John Patterson zijn bijzondere broers; zij zijn namelijk zoogbroers bij Martins moeder. John, de ik-persoon, groeit op met zijn vader die postbode is. Hij is bijna twee jaar ouder dan Martin en hij is in tegenstelling tot hem niet zo enthousiast wanneer de Eerste Wereldoorlog uitbreekt. Hij wil Engels studeren maar door het patriottisme in Londen wordt dit een bijna politieke keuze waarbij hij veel tegenstand ondervindt. Martin daarentegen verzint een list om zich te kunnen aanmelden, hoewel hij daar nog te jong voor is.  Hij bezoekt John nog een keer wanneer hij op het punt staat naar het continent te vertrekken. John zelf belandt in een depressie wanneer een vriend en medestudent zichzelf van het leven berooft. De oorlog komt erg dichtbij met zeppelins die de stad met fragmentatiebommen belagen. De druk op hem neemt toe wanneer zijn studie niet wil vlotten. De regering vaardigt een besluit uit om alle burgers tussen de vijftien en vijfenzestig te laten registreren. John ontvangt post van Martin en achterhaalt zijn verblijfplaats. Als Johns vader een zelfgekozen dood sterft na een nieuw bombardement, vindt John post die zijn vader had achtergehouden, waaronder het overlijdensbericht van Martin gericht aan diens ouders. Martins familie krijgt deze brief onder ogen, maar laat zich misleiden door het feit dat Martin zich onder een valse naam had aangemeld.
In het tweede deel heeft John zich aangemeld en als bediende van een getraumatiseerde officier gaat hij de oorlog in. Hij houdt mevrouw Bromley op de hoogte en belooft haar op zoek te gaan naar Martin. In zijn bagage bevindt zich de niet-bestelde post van zijn vader. Als bediende ziet hij hoe zijn meerdere censuur toepast op de post van zijn medesoldaten. In zijn testament vermaakt hij zijn horloge aan Martin. Hij helpt collega's bij het schrijven van brieven aan het thuisfront. Bij de eerste mars naar de loopgraven sterft een collega in een boobytrap.  Hij heeft moeite met de onpersoonlijke en vaste formule waarmee de moeder van de overleden Jim wordt geïnformeerd. Zijn officier blijkt ook moeite te hebben het bericht te verzenden. Dit geeft John de ruimte een fictieve brief op te stellen aan Jims moeder waarin hij zich voordoet als haar zoon. Dit troost hem. Wanneer hem via Mary, Martins zus op wie hij heimelijk verliefd is, het bericht bereikt dat ook Martins vader is overleden, besluit hij mevrouw Bromley te vertellen dat hij nieuws heeft over Martin en dat hij hem spoedig hoopt te zien. Als hij van mevrouw Bromley hoort dat Mary zich verloofd heeft, besluit hij als Martin een bericht aan haar te sturen. Als John een paar dagen verlof krijgt na een bombardement vertrekt hij naar Poperinge, de stad waarvandaan Martin zijn kaart had verzonden. Daar ontmoet hij een vriend van Martin van wie hij te horen krijgt hoe deze gestorven is: geëxecuteerd vanwege plichtsverzaking. Ze bezoeken samen het graf. De vriend geeft John zijn eigen vestje terug, dat hij ooit aan Martin had geschonken. Uiteindelijk besluit John om mevrouw Bromley in een brief de waarheid te vertellen. In het offensief dat volgt raakt John gewond en in mei 1917 arriveert hij in een rolstoel te Londen.  

Moeilijkheid

De omvang van het boek zal geen aanbeveling zijn voor N2-lezers. Misschien dat de leeftijd van de hoofdpersoon gekoppeld aan het toegankelijke taalgebruik de meer ervaren N2-lezer over de streep kan trekken. De structuur van het verhaal is eenvoudig, met een enkele flashback.
Het onderwerp, de Eerste Wereldoorlog, past goed bij N3-lezers die over de grenzen van hun eigen wereld willen kijken, hoewel ook zij door het aantal pagina's kunnen worden afgeschrikt. Het verhaal roept discussie op over maatschappelijke druk en persoonlijke vrijheid.
Het verhaal appelleert aan de belangstelling van N4-lezers voor andere belevingswerelden dan die van henzelf. Daarbij komt dat er in het boek een continu spel gespeeld wordt met werkelijkheid en verbeelding, zowel in de propaganda als in de officiële en zelfopgelegde censuur aan het front. Bovendien zal de N4-lezer worden uitgedaagd door de verwijzingen naar andere teksten.