Docenten Nederlands 15-18

Introductie

Kees van Beijnum (1954) is geboren en getogen in Amsterdam. Hij bracht een groot deel van zijn jeugd door in de cafés en hotels van zijn familie op de Amsterdamse Wallen. Die ervaringen verwerkte hij later in het semi-autobiografische Dichter op de Zeedijk (1995). Van Beijnum begon zijn schrijverschap als journalist en schreef voor diverse dagbladen en kranten. Van Beijnum debuteerde in 1991 met Over het IJ, gebaseerd op een reportage over de Amsterdamse moordbrigade die hij eind jaren 80 schreef voor De Nieuwe Revu. Na dit debuut sloot hij zijn journalistieke carrière af en besloot hij zich volledig te wijden aan het schrijven van fictie. Meerdere romans van Kees van Beijnum spelen zich af in de hoofdstad, volgens hem ‘een snijpunt van verhalen’, waaronder De oesters van Nam Kee (2000), Paradiso (2008) en Het mooie seizoen (2017). Daarom wordt Van Beijnum, ondanks uitstapjes naar de provincie zoals in Een soort familie (2014), ook wel de ‘de chroniqueur van Amsterdam’ genoemd. 
Van Beijnum is ook een scenarioschrijver, zo schreef hij het scenario voor de verfilming van Dichter op de Zeedijk zelf. Ook schreef hij de scenario’s van de films De passievrucht (2003) en De Heineken ontvoering (2011).
Van Beijnum is erg geliefd onder scholieren vanwege zijn goed gecomponeerde en spannende boeken. Ook zijn kleurrijke en tot de verbeelding sprekende personages, soms uit de onderste lagen van de samenleving, zijn aantrekkelijk voor scholieren. Terugkerende thema’s zijn: het grootstedelijke leven en de lower en upper classes, liefde, vriendschap, familie, loyaliteit, identiteit, goed en kwaad.
De oesters van Nam Kee was Van Beijnums vierde roman en werd een bestseller. Het boek werd verfilmd in 2003 met Katja Schuurman en Egbert Jan Weeber in de hoofdrol.

Inhoud

Leeswaarschuwing: onderstaande tekst bevat details over de inhoud en/of de afloop van het verhaal.
Berry Kooijman (18) vindt het gewone leven maar saai. Hij hunkert naar een ander groots leven, een leven ‘zoals in een Hollywood movie’ en gaat al een tijd, zonder dat zijn moeder het weet, niet meer naar school. Hij woont met zijn moeder, een oude hippie die bij de reclassering werkt, en zijn zogenaamd avontuurlijke broer Rein, in een beter deel van Amsterdam Slotervaart. Berry hangt thuis op de bank, maakt foto’s van wolkenluchten en trekt zich niets aan van anderen; hij liegt en bedriegt alles bij elkaar en heeft een voorkeur voor een mooiere versie van de werkelijkheid. Samen met een paar criminele maten uit de buurt die wel van een drankje of een pilletje houden, hangt hij verveeld in een snackbar of aan de Sloterplas en maakt hij het nachtleven onveilig.
Als hij op een dag in de Nieuwmarktbuurt een lading duivelshorentjes verkoopt, ontmoet hij de mooie Thera Bouman. Ze koopt een horentje van hem, noemt hem ‘Diablo’ en Berry is op slag verliefd. Thera is een 19-jarige stripteasedanseres die elke dag oesters eet in Nam Kee; ze lijdt aan epilepsie. Berry en Thera worden verliefd en dromen van een ander leven in het buitenland. Thera stopt met dansen in de stripclub als de epileptische aanvallen toenemen. Om hun wereldreis te kunnen betalen, bedenkt Thera een plan: ze verhuren haar zolderkamer, die ze van een oude vrouw onderhuurt, aan vijftien mensen en vragen daar een groot voorschot voor. Met een enorm geldbedrag beginnen zij aan hun droomleven in het Hilton Hotel. Maar dan nemen Thera’s epileptische aanvallen in hevigheid toe, wordt ze uiteindelijk opgenomen in het ziekenhuis en komen een ex-vriend van Thera en haar moeder weer in beeld. 
Berry voelt zich wanhopig als hij zijn nieuwe leven dreigt te verliezen. Hij probeert Thera op allerlei manieren terug te krijgen. Thera wordt na haar ziekenhuisopname verzorgd door haar moeder, neemt afstand van Berry en trekt zelfs weer in bij haar ex-vriend. Berry kan niet accepteren dat Thera hem afwijst en begaat allerlei stommiteiten. Hij vlucht uiteindelijk naar Frankrijk en wacht daar zijn arrestatie af. Hij eindigt in de Bijlmerbajes, waar hij in gesprek met een psychiater terugblikt op zijn leven.

Moeilijkheid

De oesters van Nam Kee is niet moeilijk om te lezen, maar met 320 bladzijdes vraagt het wel wat van de leerling. De moeilijkheid zit ’m in het uitgebreide psychologische portret van de ik-figuur die vertelt. De gebeurtenissen worden afgewisseld met uitgebreide overpeinzingen van een slimme, ontspoorde jongen, die eerst door verveling en verdriet verkeerde beslissingen neemt en later verblind door de liefde een heleboel domme dingen doet. Sommige lezers zullen opmerken dat ‘het soms wel heel diep en ver gaat allemaal’, maar Van Beijnum beschrijft alles in heel begrijpelijke taal en de dialogen zijn goed te volgen. Het verhaal is niet-chronologisch opgebouwd en dat zorgt voor dosering en dus extra spanning; de beginnende N2-lezer zou wat moeite kunnen hebben met deze opbouw. Het liefdesverhaal zal leerlingen op alle niveaus aanspreken.