Docenten Nederlands 12-15

Introductie

Jean-Claude van Rijckeghem is een Belgische schrijver, filmproducent en scenarioschrijver. Hij heeft verschillende historische jeugdromans op zijn naam staan. Van Rijckeghem is co-auteur van de historische jeugdromans Jonkvrouw en Galgenmeid, die allebei de Vlaamse literatuurprijs de Boekenleeuw wonnen. Hij bedenkt zijn scenario’s en verhalen in de meeste gevallen in samenwerking met anderen. IJzerkop is het eerste boek dat hij alleen heeft geschreven.

Inhoud

Let op: deze tekst bevat details over de inhoud en afloop van het verhaal en kan je leesplezier bederven.

De opstandige Stans Hoste (18) groeit op als oudste kind in een traditioneel gezin met vier kinderen. Als vader in financiële problemen komt, moet ze trouwen met Lieven Goeminne, de financiële partner van haar vader. Voor de buitenwereld lijkt Lieven de ideale echtgenoot, maar Stans komt er al gauw achter dat hij zijn geld verdient met illegale handel. Stans zou Stans niet zijn als ze zich niet zou verzetten tegen dit huwelijk. Als Lieven weer eens dronken is, trekt Stans de kleren van haar man aan en ontsnapt. Ze verdwijnt als man in de nacht en komt vroeg in de ochtend aan in Gent.

Hier heeft niemand door dat ze een vrouw is en dit brengt haar op een idee: ze sluit zich aan bij het leger. Ze weet dat Binus, de bakkerszoon, hiervoor geselecteerd is, maar niet naar het front wil. Stans krijgt Binus’ papieren en meldt zich bij de veertiende compagnie, waar ze bevriend raakt met haar medesoldaten Konijn, de Bretoen, de Mol en de Hollander. Ze hebben geen van allen door dat hun nieuwe compagnielid geen man is.

Ondertussen zit vader in de gevangenis vanwege zijn schulden en wordt Stans jongere broertje Pier door Lieven verplicht met hem mee te gaan om Stans te zoeken. In eerste instantie adoreert Pier Lieven en dus vertelt Pier over zijn vermoeden dat Stans zich tussen de soldaten bevindt. Ze komen Stans op het spoor en treffen haar in een café. Ze spreken af de volgende dag een vuurgevecht te organiseren: Lieven tegen Stans. Stans wordt als eerste in haar hoofd geraakt door een kogel, maar ze staat weer op – vanaf nu heeft ze de bijnaam IJzerkop. Tijdens het tweede gevecht raakt Stans Lieven, die niet meer opstaat.

Uiteindelijk komen Stans’ legervrienden erachter dat ze een vrouw is. In eerste instantie wordt ze hierom bespot, maar uiteindelijk wordt ze door hen gerespecteerd. Ze overleeft de oorlog, maar ze houdt er grote fysieke en mentale wonden aan over. Het is uiteindelijk Pier die zijn zus, die hij vroeger wel kon schieten, veilig terugbrengt naar Gent. Hier wordt ze bezocht door haar legervrienden die de oorlog ook hebben overleefd. Wanneer Stans’ gezondheid het weer toelaat, besluit ze niet in Gent te blijven, maar weer naar het front te trekken. 

Moeilijkheid

IJzerkop is een N3-boek dat ook goed te lezen is voor gemotiveerde N2-lezers. Het duurt even voor het verhaal op gang komt en de lezer moet misschien wennen aan de ouderwetse en Vlaamse sfeer, maar uiteindelijk wordt hij beloond met een mooi en spannend verhaal. De moeilijkheid van dit verhaal is vooral dat er zo veel verschillende thema’s (gelijkheid, afkomst, rolpatronen, conventies) tegelijkertijd aan bod komen. Hierdoor zal aan N2- maar ook aan N3-lezers inhoudelijk het één en ander ontgaan. Voor N4-lezers zit er zeker genoeg uitdaging in het verhaal. Zij zullen de schrijfstijl waarderen en ze kunnen verdieping zoeken in alle thema’s die aan de orde komen.

Voor een volledige didactische en letterkundige analyse klik je hier.