Docenten Nederlands 12-15

Introductie

Enrico Galiano is docent op een middelbare school in Italië. Hij organiseerde poëzieflashmobs voor en door jongeren. In 2015 stond hij op de lijst van de honderd beste docenten in Italië. De bijzondere woorden van Gioia is een van zijn populairste boeken. Daar zijn ruim tachtigduizend exemplaren van verkocht. In Nederland kwam dat boek op de shortlist van Beste Boek voor Jongeren 2020. Hij schreef ook een vervolg: Gelukkig tegen de wereld.

Inhoud

Let op: deze tekst bevat details over de inhoud en afloop van het verhaal en kan je leesplezier bederven.

De 17-jarige Gioia heeft het niet gemakkelijk. Ze is het buitenbeentje van de klas, groeit op in een huis met een zieke oma en ouders die steeds weer uit elkaar gaan en bij elkaar komen. Gioia laat niemand toe, behalve haar docent Filosofie (meneer Bove) en Tonia, haar denkbeeldige vriendin. Om de wereld buiten de deur te houden, luistert Gioia naar Pink Floyd en maakt ze zwart-witfoto’s. Bovendien verzamelt ze onvertaalbare woorden.

Gioia ontmoet een mysterieuze jongen genaamd Lo. Ze wordt verliefd en bloeit op. Al snel volgt de eerste keer seks. De dag erna begint Gioia zich echter zorgen te maken, want Lo is in geen velden of wegen te bekennen. Ze laat een brief achter en krijgt antwoord: hij maakt het uit, omdat hij haar niet wil meeslepen in zijn problemen. 

Vanaf dan gaat het bergafwaarts met Gioia. Ze begint eraan te twijfelen of Lo wel echt bestaan heeft. Dat wordt alleen maar versterkt wanneer haar psycholoog denkt dat ze waanbeelden heeft. Dat blijkt niet te kloppen: ze ontdekt dat Lo eigenlijk Luca heet en een tijd geleden zelfmoord lijkt te hebben gepleegd. Zijn lichaam is nooit gevonden en mede daarom vermoedt Gioia dat Luca nog in leven is. Na lang speuren vindt ze hem. Luca vertelt waarom hij zijn dood in scène heeft gezet: het was de enige manier om te ontsnappen aan zijn gewelddadige vader.

Gioia twijfelt aan de geloofwaardigheid van Luca’s verhaal en zoekt zijn vader op. Hij vertelt haar dat zijn zoon last had van het Parental Alienation Syndrome, dat gepaard gaat met waanbeelden. Dit verklaart ook meteen de fictieve zelfmoord. Gioia neemt een moeilijke beslissing: ze breekt haar belofte en vertelt Luca’s vader dat hij nog in leven is.

Luca wordt opgenomen. Gioia schrijft hem meerdere openhartige brieven. Uiteindelijk krijgt ze een brief terug waarin Luca afscheid neemt. Hij zegt te gaan vluchten en dat lukt. Als Luca’s ouders aan Gioia vragen of ze hiermee iets te maken heeft, zwijgt ze deze keer. Ze gelooft dat Luca in Ierland is, maar als ze ’s nachts thuiskomt, zit hij op haar bed. Daar eindigt het verhaal.

Moeilijkheid

N2-lezers zullen moeite hebben met de complexe verhaallijn en de beeldende schrijfstijl. Het verhaal is vooral psychologisch en filosofisch. Sommige N2-lezers zullen gegrepen worden door de puberproblemen en het liefdesverhaal, maar bijten zich mogelijk stuk op de complexe plot. N3-lezers komen goed aan hun trekken: Gioia en Lo nemen bijzondere beslissingen; aan de N3-lezer om de morele meetlat erlangs te leggen. De hoeveelheid intertekstualiteit (muzikanten, operazangers, dichters, filosofen) en de filosofische overpeinzingen maken het boek ook erg geschikt voor N4.

Voor een volledige literaire en didactische analyse klik je hier.