Docenten Nederlands 12-15

Introductie

Martine Letterie (1958) twijfelde lang of ze geschiedenis of Nederlands zou studeren, maar koos uiteindelijk voor het laatste. Haar hoofdvak was Middelnederlandse Letterkunde, waarin beide interesses samenkomen. Geschiedenis is haar grote hobby en dat zie je ook terug in de boeken die ze schrijft: veel van haar verhalen spelen zich net als Nooit meer thuis af in het verleden. In 2001 heeft ze samen met collega Arend van Dam de Schrijvers van de Ronde Tafel opgericht. Samen met andere auteurs die historische jeugdboeken schrijven, hebben deze schrijvers een serie geschreven waarin verschillende tijdvakken uit de Nederlandse geschiedenis centraal staan. Deze groep organiseert ieder jaar in september een feest in het Archeon, waarop onder andere de Thea Beckmanprijs voor het beste historische jeugdboek wordt uitgereikt.

Inhoud

Let op: deze tekst bevat details over de inhoud en afloop van het verhaal en kan je leesplezier bederven.

De twaalfjarige Lily vertrekt noodgedwongen met haar ouders en zus Joyce uit Nederlands-Indië als dat Indonesië is geworden. Ze zijn niet meer welkom in Indonesië, omdat haar Nederlandse vader een hoge rang heeft bekleed in het KNIL. In verschillende flashbacks kom je meer te weten over Lily’s leven in Nederlands-Indië, het overlijden van haar broertje Chris en haar leven in de Jappenkampen en tijdens de onafhankelijkheidsstrijd.

Op de boottocht naar Nederland leert Lily de inlandse jongen Bennie kennen. Lily en Bennie zien de onafhankelijkheid van Indonesië vanuit een verschillend perspectief en praten daar regelmatig over, waardoor ze allebei een vollediger beeld van de situatie krijgen. Bennie vindt de ontwikkelingen in Indonesië positief, terwijl Lily voornamelijk de negatieve gevolgen voor haar persoonlijk ziet. Tijdens de eerste nacht op de boot ziet Lily een geestverschijning van een man met een bloedende hoofdwond. Ze weet niet wie deze man is, maar hij komt haar wel bekend voor.

Nederland blijkt heel anders te zijn dan Nederlands-Indië en de familie wordt hier niet warm ontvangen. Lily’s familie woont tijdelijk op een kleine kamer in Den Haag bij de onvriendelijke hospita mevrouw De Bruïne. Vader verlaat het gezin al snel, omdat hij behandeld moet worden voor TBC. Moeder vindt het moeilijk om te aarden in Nederland en trekt zich veelal terug. Hierdoor is Lily op zichzelf aangewezen en ze zoekt steun bij haar tante Bé. Daar ziet ze de man uit haar droom ook op een foto, maar ze durft niet naar hem te vragen. Ook op school heeft Lily het niet makkelijk, omdat haar meester haar discrimineert. Gelukkig neemt klasgenoot Maarten het voor haar op en raken ze bevriend.

Na een poos krijgt het gezin een eigen woning toegewezen in Gouda in een wijk waar nog een Indisch gezin woont. Lily raakt al snel bevriend met ‘tante’ Francien en vindt bij haar iets van de warmte die ze zo mist. Ook op school gaat het hier een stuk beter en raakt ze al snel bevriend met klasgenoot Els. Vanuit Gouda gaat Lily nog eens op bezoek bij tante Bé in Den Haag om te vragen naar ‘de man op de foto’. Hij blijkt haar opa te zijn die is overleden tijdens de oorlog: tante Bé geeft aan dat opa haar waarschijnlijk wilde laten weten dat het goed is om Nederlands-Indië te verlaten, ook al is haar broer Chris daar begraven, want soms is het beter om los te laten.

Moeilijkheid

Alle lezers zullen door het lezen van dit boek iets leren over de geschiedenis van Nederlands-Indië. Voor de Nstart-lezer zal het plaatsen van dit verhaal in de Nederlandse geschiedenis een uitdaging zijn. Zij zullen zich vooral richten op Lily’s zoektocht naar een nieuw thuis. De geestverschijning zal voor deze lezer, maar ook voor de N1-lezer, een spannend element toevoegen aan het verhaal. Voor de N1-lezer is het een uitdaging om vast te stellen welke invloed andere personages hebben op de zoektocht van de hoofdpersoon naar haar plek in haar nieuwe thuisland. Voor de N2-lezer zijn de flashbacks nodig om verdieping in het verhaal aan te brengen. Zij zullen met name aan het denken gezet worden over de rol van Nederland in Nederlands-Indië en de manier waarop Indische Nederlanders in Nederland zijn verwelkomd.

Voor een volledige didactische en letterkundige analyse klik je hier.