Lockdownleafde
- Niveau
- Niveau 1
- Jaar uitgave
- 2021
- Uitgeverij
- Elikser
- Plaats
- Ljouwert
- Aantal pagina's
- 98
- Genre
-
- sosjale roman
- Tags
-
- koroana
- spanning
- leafde
- Taalniveau
- B1
- Lenen bij de bibliotheek
Printe boek fan Biblioteek Fryslân (foar leden fan Biblioteek Fryslân)
Sprutsen boek fan Passend lêzen (foar ast dyslektysk bist)
Over de auteur
Skriuwster Hilda Talsma (1971) út Warten publisearre yn 2011 har earste roman, De twadde hûd. Tusken dy debútroman en Lockdownleafde (2021) – it kadoboek ta gelegenheid fan de Fryske boekewike – ferskynden hiel wat oare titels fan har hân, ûnder oare de Frisum-trilogy en de Wyn-trilogy.
Yn de literatuerfilm Yn dit lânskip leit myn libben omskriuwt se har romans as ‘streekromans en chicklit-achtich.’ Se krijt fan lêzers in soad positive reaksjes, omdat dy har boeken lêsber en flot fine. De situaasjes dy’t beskreaun wurde, binne foar in protte minsken werkenber.
Inhoud
It lân leit plat troch koroana. Dat jildt fansels ek foar club Panhuys yn Ljouwert. Clubeigner en DJ Ewald kin it wat wylde libben dat er foar koroana hie net fuortsette. Koroana set him oan it tinken. Hy beslút om syn libben oars yn te rjochtsjen.
Leesaanwijzingen
Lockdownleafde is ek in geskikt boek foar lêzers dy’t noch net sa wend binne oan (Frysk) lêzen. It boek is net tsjok mei aksje en tempo. Wat bart, is werkenber en soms sensasjoneel (bgl. hurde dialogen, seks, konfrontaasjes). Benammen yn de dialogen sit humor.
Miskien kinst dy wol goed foarstelle wat Ewald meimakket en situaasjes en hannelingen werkenne (útgeanslibben, libbensfragen, relaasjes, karantêne, sitaten). It ûnderwerp – folwoeksen wurde – is geskikter foar boppebou- as foar ûnderboulearlingen fan in jier as 16 ôf.
Om over na te denken
Wat is dysels it meast bybleaun út de koroanatiid? Hoe hat koroana dyn libben of dat fan dyn famylje of freonen feroare? Hoe wurdt tsjintwurdich oer de koroanatiid praten?
Waardering
‘Hilda Talsma hat in tagonklik boek skreaun dat lêst as it spoar.’ (Abe de Vries op syn bloch seedyksterfeartfisk).
‘De skriuwster hat it boek dúdlik mei in soad wille skreaun. It ferhaal dolt net djip, mar de styl fan fertellen is in lust.’ (Doeke Sijens, LC 26 febrewaris 2021).
Opmerkingen
Dit wie yn 2021 it kadoboek yn de Fryske Boekewike. It wie in grut sukses en rekke dy wyks twa kear útferkocht.
Leestips/meer weten
Website Hilda Talsma
Talsma, Hilda (tresoar.nl)
Fryslân dok: Yn dit lânskip leit myn libben. https://youtu.be/6p4y_VBMh2M
Samengesteld door
Fardau VisserAanbevolen
Opdrachten
Niveau 1 - Opdrachten
| Boek | Talsma, Hilda Lockdownleafde |
| Nûmer | NStart/1 |
| Nivo | 1 |
| Stúdzjelêst | 1 slû |
| Wurkfoarm | yndividueel |
| Fokus | kwestje: ompakke mei in probleem en dêr in oplossing foar sykje |
| Learst | om dyn miening te jaan oer aksjes fan de haadpersoan |
| Opdracht | As de lockdown oankundige wurdt, rint Ewalt mei de siele ûnder de earm troch Ljouwert. Ljouwert wie in spûkstêd wurden, leech en keal, sûnder gesellichheid en sûnder oare minsken. Ewalt siket waarmte by Anita dy’t him achterôf fertelt dat se al in relaasje hat mei Johan. Wiken letter komme se derachter dat Anita in berntsje fan Ewald ferwachtet. Wat moat Ewald no?
|
| Makke troch | Babs Gezelle Meerburg |
| Boek | Talsma, Hilda Lockdownleafde |
| Nûmer | NStart/2 |
| Nivo | 1 |
| Stúdzjelêst | 1/2 slû |
| Wurkfoarm | yndividueel |
| Fokus | beskriuwing fan in personaazje |
| Learst | om wurden yn de teksten om te setten nei fantasy |
| Opdracht | Yn haadstik 11 komt Ewald by syn nij poetsadres. Dat wurdt yn de tekst beskreaun: It nije poetsadres is in pleatske dat midden yn 'e greiden stiet, krekt bûten de stêd. Ewald sit moarns al om healwei njoggenen by in suterich mantsje fan in jier as sechstich oan 'e tafel en as dy in fluts kofjemolke yn 'e kofje docht, skiftet dat. …
|
| Makke troch | Babs Gezelle Meerburg |
| Boek | Talsma, Hilda Lockdownleafde |
| Nûmer | N1/1 |
| Nivo | 1 |
| Stúdzjelêst | 1 slû |
| Wurkfoarm | yndividueel |
| Fokus | omslach |
| Learst | om it omslach te ferbinen oan de ynhâld fan it boek en dêr in miening oer te foarmjen |
| Opdracht | Sjoch goed nei it omslach fan it boek.
|
| Makke troch | Fardau Visser |
Niveau 2 - Opdrachten
| Boek | Talsma, Hilda Lockdownleafde |
| Nûmer | N2/1 |
| Nivo | 2 |
| Stúdzjelêst | 1 slû |
| Wurkfoarm | yndividueel |
| Fokus | motto |
| Learst | om motto's te werkennen en út te lizzen |
| Opdracht | Skriuw de antwurden op de folgjende fragen op:
|
| Makke troch | Fardau Visser |
| Boek | Talsma, Hilda Lockdownleafde |
| Nûmer | N2/2 |
| Nivo | 2 |
| Stúdzjelêst | 1 slû |
| Wurkfoarm | yndividueel |
| Fokus | karakters |
| Learst | om de haadpersoanen te karakterisearjen en de karakterferoaring te beskriuwen |
| Opdracht | De measte personaazjes yn it boek kenne elkoar fan Club Panhuys. Yn de tiid fan de lockdown is it lestich om nije minsken te treffen: datingapps wiene dêrom tige populêr. Stel dy ris foar dat de haadpersoan Ewald op syk giet nei leafde foar de lockdown en in profyl oanmakket op in datingwebside. Hoe soe syn profyl derút sjen? Yn elts gefal befettet it profyl de folgjende ynformaasje:
Kinst it profyl meitsje yn bygelyks PowerPoint of fia Canva.com. Fansels meist mear ynformaasje tafoegje as dêr’t om frege wurdt. Oan ’e ein fan it boek wurdt sein dat de lockdown Ewald in spegel foarholden hat. Stel dy foar dat Ewald oan ’e ein fan de lockdown wer in datingprofyl oanmeitsje soe. Hoe soe dat der dan útsjen? Hokker dingen dy’tst yn it profyl by stap ien setten hast soest feroarje? Motivearje dyn antwurden en skriuw se út (50 wurden). |
| Makke troch | Fardau Visser |
Docenteninformatie
Yntroduksje
Skriuwster Hilda Talsma (1971) publisearre yn 2011 har earste roman, De twadde hûd. Tusken dy debútroman en Lockdownleafde (2021) – it kadoboek ta gelegenheid fan de Fryske boekewike – ferskynden hiel wat oare titels fan har hân, ûnder oare de Frisum-trilogy en de Wyn-trilogy.
Yn de dokumintêre Yn dit lânskip leit myn libben omskriuwt Talsma har romans as ‘streekromans en chicklit-achtich.’ Se krijt fan lêzers in soad positive reaksjes, omdat dy har boeken lêsber en flot fine. De situaasjes dy’t yn har boeken beskreaun wurde binne foar in protte lêzers werkenber.
Ynhâld
It is 2020. It lân leit plat troch de lockdown fanwege in koroana-útbraak. Dat jildt fansels ek foar club Panhuys yn Ljouwert. Clubeigner en DJ Ewald kin it wat wylde libben dat er foar koroana hie net fuortsette. De lockdown set him oan it tinken en hy beslút om syn libben oars yn te rjochtsjen.
Swierte
Lockdownleafde is in N1-boek. Foar lêzers dy’t noch net sa wend binne oan (Frysk) lêzen en der ek noch net sa gek op binne, is it boek goed te begripen. De N1-lêzer wol him graach fermeitsje litte wol troch in boek en dat sil goed slagje yn it gefal fan Lockdownleafde.
It boek is net tsjok, der is aksje en der sit tempo yn. Wat bart is werkenber en ek wol sensasjoneel (bgl. hurde dialogen, seks, konfrontaasjes). Der sit ek wol humor yn.
De N2-lêzer sil in soad situaasjes en hannelingen yn it boek werkenne (útgeanslibben, libbensfragen, relaasjes, karantêne, oansprekkende sitaten). Nettsjinsteande dat de roman yndield is op N1-nivo, is de tematyk – folwoeksen wurde - geskikter foar boppebou- fan in jier as 16 ôf as foar ûnderboulearlingen.
Didaktyske en letterkundige analyze
|
Diminsjes |
Yndikatoaren |
Taljochting | komplisearjende faktoaren |
|
Algemiene fereasken (om tekst begripe te kinnen) |
Reewilligens |
Lockdownleafde is in aktueel ferhaal dat N1-lêzers fermakket. Der is yn it ferhaal in soad aksje. De hanlingen folgje inoar yn heech tempo op. De tinzen fan it haadpersonaazje bliuwe oan de flakte. It ferhaal is yndield by it N1-nivo. Omdat opdrachten op N1-nivo lykwols foar guon learlingen wat dreech binne, binne opdrachten op ynstapnivo tafoege. Dêryn wurdt frege nei wurdbetsjuttingen, en wurdt de link lein mei it persoanlik libben en -hooplik- de ynteresses fan de learling. It ferhaal lit him troch alle N1-lêzers flot trochlêze. N2-lêzers sille in protte bekends yn it ferhaal tsjinkomme en de eigen wrâld werkenne: fragen oer it eigen plak yn it libben en oer relaasjes, mar wierskynlik ek de wrâld yn koroanatiid. De personaazjes binne jongfolwoeksenen. Har leeftyd wurdt net neamd, mar se sille om de tweintich hinne wêze. Dat makket de roman benammen geskikt foar 16+-lêzers. |
|
Ynteresses |
It boek is gaadlik foar lêzers dy’t graach lêze wolle oer it deistige libben fan jonge Friezen yn in tiid fan koroana, lockdown en karantêne. It boek spilet him ôf yn Ljouwert en jout in byld fan it Fryske stêds- en útgeanslibben. Foar de N1-lêzer is it in spannend ferhaal mei humor en aksje op it mêd fan leafde en freonskip. De N2-lêzer kin him meinimme litte troch de dramatyk yn it libben fan personaazjes (sykte, relaasjes, freonskip, leafde) en him ûntspanne by in meislepend ferhaal. De N2-lêzer kin in mei dizze roman in positive lêsûnderfining opdwaan. |
|
|
Algemiene kennis |
De algemiene kennis fan N1-en N2-lêzers sil tarikkend wêze om dit boek begripe te kinnen. Yn it boek wurdt Ljouwerters praat. Dat freget fan N1- en N2-lêzer miskien even wat omskeakeljen, mar wierskynlik fine lêzers op beide nivo’s dat wol amusant. De koroanakrisis is tiidsbûn. It is de fraach oft oer in pear jier de lêzers de wrâld út Lockdownleafde noch werkenne út de eigen ûnderfining.
|
|
|
Spesifike literêre en kulturele kennis |
Net fereaske. |
|
|
Fertroud mei literêre styl |
Wurdgebrûk |
De wurden dy’t Talsma brûkt binne in mjuks fan Fryske sprektaal en geeffryske wurden. Op it mêd fan wurdkar binne gjin problemen te ferwachtsjen foar it begryp fan N1- en N2-lêzers. Foarbylden:’Emma, kappe no! Sit my net sa freeslik deun op ’e hûd.’ (s. 34) ‘Der komt in boaze frou achteroan, dy’t tsjin him oan botst’ (s. 39). |
|
Sinskonstruksjes |
De sinnen binne koart. Dat komt ek trochdat der in protte dialogen en ynwindige monologen yn it boek sitte. WhatsAppberjochten steane ek yn de tekst en dy binne koart en werkenber, want se binne griis arsearre. De sinnen binne linich as yn it gewoane deistige Frysk dêr’t N1- en N2-lêzers oan wend binne. |
|
|
Styl |
Hanlingen, dialogen en tinzen binne yn ynformele en konkrete taal werjûn. Dat sprekt de N1- en N2-lêzer oan, omdat it harren net al te dreech makke wurdt om de tekst te lêzen en it ferhaal te folgjen. De haadstikken begjinne mei Ingelske, Nederlânske en Fryske sitaten. Dy sille benammen de N2-lêzer oansprekke fanwege de tapasberheid op it eigen libben. |
|
|
Fertroud mei literêre prosedees |
Aksje |
Yn Lockdownleafde bart in soad en yn in heech tempo. De haadstikken binne koart, yn alle haadstikken bart wat nijs. De aksjes binne ek wol sensasjoneel: der komt seks yn foar en in fjochtpartij. Dat sil de N1-lêzer dy’t út is op ferdivedaasje (spanning, drama, humor) oansprekke. De N2-lêzer sil ûnderwerpen en personaazjes werkenne en him meinimme litte troch de dramatyk yn it ferhaal. |
|
Gronology |
It ferhaal wurdt gronologysk ferteld. Der sit in sprong tusken it pree-koroanatiidrek en de tiid fan lockdown. Dat is faaks wat lêstich foar de N1- en N2-lêzer, omdat se wat út it ferhaal helle wurde. Yn it ferhaal sit mar ien sa’n grutte tiidsprong. |
|
|
Ferhaalline(n) |
De lêzer folget ien ferhaalline, dy fan Ewald. N1- en N2-lêzers sille it ienfâldich opboude ferhaal sûnder obstakels dy’t ôfliede fan de hanneling witte te wurdearjen. |
|
|
Perspektyf |
It perspektyf leit by haadpersonaazje Ewald. Foar N1- en N2-lêzer is dat oantreklik, omdat se har net hoege ôf te freegjen wa’t der oan it wurd is. De lêzers op N1- en N2-nivo kinne dêrtroch flot en sûnder ‘obstakels’ trochlêze.
|
|
|
Betsjutting |
De N1-lêzer sil it ferhaal lêze as in net al te dreech ferhaal mei in soad aksje, humor en wat sensaasje. De N2-lêzer sil it boek lêze as in ferhaal oer leafde en relaasjes. De N2-lêzer sil him situaasjes yn de tiid fan de lockdown wer yn it sin bringe kinne en deroer neitinke hoe’t dy tiid wie. It ferhaal is in aardich tiidsdokumint fan de koroanakrisis |
|
|
Fertroudheid mei literêre personaazjes |
Karakters |
Nêst Ewald binne der in protte oare personaazjes. Dat is lykwols gjin probleem foar N1- en N2-lêzers. Se hoege nammentlik allinne Ewald mar goed te folgjen om it ferhaal te begripen. De oare personaazjes binne benammen rânefigueren. De N1-lêzer sil him oansprutsen fiele troch de wat oerflakkige skildering fan minsken út it Ljouwerter stêds- en útgeanslibben. De N2-lêzer sil benammen nijsgjirrich wêze nei de wei dy’t Ewald te gean hat, de kar dy’t er makket op ‘e ein fan it ferhaal en de werkenberheid dêrfan. |
|
Hoemannichte |
De hoemannichte karakters is net in probleem om wille te belibjen oan it ferhaal. Der binne in soad personaazjes, mar yn wêzen is allinne Ewald fan belang. De oare karakters spylje in byrol yn syn libben. |
|
|
Untjouwing fan de karakters |
Ewald tinkt nei oer it libben en syn plakje op de wrâld. Dat makket dat er syn libben oan 'e ein fan it ferhaal oars ynrjochtet. De oare personaazjes binne net útwurke. Dat makket it ferhaal goed te folgjen foar N1- en N2-lêzers. |
|
|
Ferantwurding |
|
|
|
Relevante boarnen foar dosinten |
Website Hilda Talsma Talsma, Hilda (tresoar.nl) Fryslân dok: Yn dit lânskip leit myn libben. https://youtu.be/6p4y_VBMh2M |
|